جاسوسی ژنتیکی برای شناسایی اسرار سلامت مردم ایران

 بیوتروریسم و استفاده برخی کشورها از جمله امریکا و رژیم صهیونیستی از سلاح‌های بیولوژیک، موضوعی است که مدت‌هاست در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. بیوتروریسم و استفاده برخی کشورها از جمله امریکا و رژیم صهیونیستی از سلاح‌های بیولوژیک، موضوعی است که مدت‌هاست در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. اسنادی وجود دارد که چنین پروژه‌ای را تأیید می‌کند و از سوی دیگر برخی تلاش‌ها برای به دست آوردن گنجینه اسرار ژنتیکی ایرانی به بهانه‌هایی نظیر اهدا به بانک ژن جهانی برای نجات بیماران سرطانی این تئوری را بیش از پیش تقویت می‌کند. این در حالی است که ما در قوانین جاری، لایحه حفاظت از میراث ژنتیکی را داریم. در برابر این تحرکات، رئیس انجمن ژنتیک ایران به مردم هشدار داد با برخی شعارهای عوام‌فریبانه، گنجینه اسرار ژنتیکی خودشان را در اختیار هر کسی قرار ندهند.

بنا به تأکید دکتر محمود تولایی، رئیس انجمن ژنتیک ایران با دانش و تکنولوژی امروز ژن‌درمانی و اصلاح ژن یا تغییر در فرآیندهای تولید پروتئین ‌و فرآورده‌های متابولیک در بدن ما به وسیله ‏مطالعات ژنتیک قابل مدیریت کردن است. اگر ‏این اطلاعات در اختیار افراد غیرمطمئن قرار بگیرد، امکان دارد که وضعیت آسیب‌پذیری فردی نسبت به یک بیماری ‏یا شناخت آسیب‌پذیری یک جامعه نسبت به یک عامل عفونی به عنوان یک ظرفیت شناسایی شود و چنانچه ‏در پشت‌پرده چنین مجموعه‌ای، افراد ناسالم وجود داشته باشند، میکروارگانیسم‌ها، عوامل عفونی و عوامل بیما‌ری‌زایی ‏را طراحی می‌کنند به طوری که جامعه هدف فاقد قابلیت مقابله و پاسخگویی در برابر آن عامل مهاجم پاتولوژیک باشد. ‎
 

چیستی ژنوم و ژن‌ها

مجموعه ویژگی‌های فردی هر انسانی در قالب رازها و اسرار نهفته شده در درون ژن‌هاست و همه این اطلاعات نهفته شده‌ در ژنوم انسان به ودیعت گذاشته است.

در پزشکی اختصاصی یا Personal Medicine  یعنی ویژگی‌های ژنتیکی هر شخصی منحصر به فرد است به همین خاطر هم واکنش افراد مختلف به یک داروی خاص متفاوت است. همین مسئله‌ ایجاب می‌کند برای هر فرد خاص، مطالعات ویژه مولکولی صورت بگیرد و امروز مباحثی مانند ژن‌درمانی و اصلاح ژن یا تغییر در فرآیندهای تولید پروتئین‌ و فرآورده‌های متابولیک در بدن ما به وسیله مطالعات ژنتیک قابل مدیریت کردن باشد.

این بحث از سویی، ابزار مطلوبی برای رفاه و پیشرفت در زندگی است، اما از سوی دیگر، اگر این اطلاعات در اختیار افراد غیرمطمئن قرار بگیرد، امکان دارد که وضعیت آسیب‌پذیری فردی نسبت به یک بیماری یا شناخت آسیب‌پذیری یک جامعه نسبت به یک عامل عفونی به عنوان یک ظرفیت مورد شناسایی شود و چنانچه در پشت‌پرده چنین مجموعه‌ای افراد ناسالم وجود داشته باشند، میکروارگانیسم‌ها، عوامل عفونی و عوامل بیما‌رزایی را طراحی می‌کنند تا جامعه هدف، قابلیت مقابله و پاسخگویی در برابر آن عامل مهاجم پاتولوژیک را نداشته باشد.
 

جاسوسی ژنتیکی

تولایی با عنایت به اینکه ریشه این قبیل حرکت‌ها مربوط به یک مجموعه آزمایشگاهی در انگلستان است که به ظاهر اعلام کرده‌اند می‌خواهیم به شناخت بیماری‌های خاص و خطرناک کمک کنیم، تأکید می‌کند: با توجه به سوابق کشور انگلستان در لطمه زدن به کشور ما، این نگرانی وجود دارد که هدف اصلی آنها به دست آوردن اطلاعات ژنتیکی مردم جهان سوم به ویژه جمهوری اسلامی ایران باشد.

وی هشدار می‌دهد: اگر آنها ‌بخواهند نمونه‌هایی را از جامعه ایرانی به دست بیاورند تا عرصه‌های آسیب‌پذیر ژنوم ایرانیان را شناسایی کنند، این موضوع از نظر کلان و اجتماعی، یک تهدید به شمار می‌آید و از نظر اخلاقی نیز کشف و انتشار بسیاری از رازهای سلامت افراد درست نیست؛ همانگونه که آنچه به وسیله ویزیت و معاینه یک بیمار به دست می‌آید و پزشک موظف به حفظ این اسرار است، اگر وضعیت بیماری این فرد را به اشخاص دیگر منتقل کند به عنوان جرم تلقی می‌شود.
 

اهمیت ذخایر ژنتیکی در پیش‌بینی آینده

اما چرا این ذخایر ژنتیکی اینقدر مهم هستند‌؟ تولایی در پاسخ به این سؤال توضیح می‌دهد: از طریق این علم می‌توان مشخص کرد که برای مثال، فردی مستعد است تا ۱۰ سال آینده دچار بیماری قلبی شود یا اگر با یک عامل سرطانی مواجه شود، سیستم ایمنی‌اش توانایی پاسخگویی به بیماری را ندارد؛ اگر آسیب‌پذیری ژنتیکی افراد شناسایی و منتشر شود، تبعات و عوارض از همان زمان دامنگیر افراد خواهد شد، زیرا با شناسایی اینکه چه افرادی دچار بیماری خواهند شد، آنها موقعیت‌ها و حقوق اجتماعی خود را خواسته یا ناخواسته از دست می‌دهند.

وی با بیان اینکه انتشار اسرار ژنتیکی افراد یک تهدید ژنتیکی است، می‌گوید: مردم باید هوشیار باشند و با برخی شعارهای عوام‌فریبانه، گنجینه اسرار ژنتیکی خودشان را در اختیار هر کسی قرار ندهند و اگر واقعاً هدف خیرخواهانه‌ای مطرح می‌شود، حتماً از طریق مراکز مطمئن داخلی اقدام کنند، زیرا امروز در کشور ما ظرفیت تخصصی در موضوع ژنتیک، از سطح منطقه بسیار مطلوب‌تر است.

این عضو هیئت مدیره انجمن بیوتکنولوژی و ژنتیک ایران خاطر نشان می‌کند: ما در قوانین جاری خودمان، لایحه حفاظت از میراث ژنتیکی را داریم، اما به نظر می‌آید باید بر اجرای آنها تأکید شود زیرا برخی از این رفتارها و ارتباطات به صورت آشکارا صورت می‌گیرد.

به گفته تولایی گاهی حتی پیش آمده که یک پزشک در قالب اجرای طرحی بدون اینکه صلاحدید کشور را در نظر بگیرد و با مراکز تحقیقاتی داخلی هماهنگی کند، با هر مرکز تحقیقاتی در دنیا وارد مذاکره می‌شود و در بررسی یک دارو، نمونه‌های بیمار خود را برای آن مجموعه‌ها ارسال می‌کند؛ علاوه بر اینکه کار خلاف اصول اخلاق پزشکی انجام داده، برای مردم کشورش نیز خطرآفرینی کرده است.

از نگاه رئیس انجمن ژنتیک ایران در دنیا این موارد تابع «اخلاق پزشکی» است و یک فرد می‌تواند اجازه ندهد هرگونه تستی روی وی انجام شود و اگر قرار است محققی هم تستی را انجام دهد، بر مبنای فرم اخذ رضایت آگاهانه از بیمار، فرد را کاملاً توجیه کند که از نمونه‌های تست وی قرار است چه استفاده‌هایی بشود.

از نگاه وی هدف از جمع  آوری نمونه بیولوژیک مردم ایران جاسوسی ژنتیکی است.

رئیس انجمن ژنتیک ایران تصریح می‌کند: انتظار می‌رود مجلس شورای اسلامی با توجه جدی به لایحه ذخایر ژنتیکی بپردازد تا در پوشش ندانم‌کاری یا غفلت برخی مسئولان، گونه‌ها و ذخایر زیستی ما چه در حوزه گیاهی به ویژه گیاهان دارویی، گونه‌های زیستی و حیات وحش با عنوان گردشگری در طبیعت توسط بیگانگان غارت نشود و در قالب پایان‌نامه یا طرح‌های مشترک با طرف خارجی، بدون لحاظ قواعد، به تاراج نرود. وی معتقد است: نقص مهم این لایحه هم پیش‌بینی نکردن مقررات لازم برای ارسال نمونه‌های انسانی به خارج از کشور است که این نقص قابلیت برطرف شدن دارد.